کلوس با نام علمی Kelussia odoratissima Mozaff. به عنوان گونه ای جدید از جنس جدید Kelussia از تیره چتریان (Apiaceae) است. در منابع مختلف گذشته با نام های علمی Amircabiria odoratiaaima و Apium graveolens و Opopanax sp. نامگذاری شده است. به نظر می رسد نام آن از نام روستایی با نام «کلوسه» واقع در منطقه پشتکوه شهرستان فریدونشهر در استان اصفهان گرفته شده باشد. این گیاه بومی از گونه های دارویی، تغذیه ای و علوفه ای منطقه زاگرس مرکزی ایران است که در سایر مناطق جهان گزارش نشده است. گیاهی چندساله که ارتفاع آن در مرحله تشكيل بذر از 120 تا 200 سانتیمتر می رسد. این گیاه دارای ریشه ای راست و دوکی شکل به همراه غده بزرگی در قسمت بالایی است که محل ذخیره مواد غذایی مورد نیاز برای شروع نسل جدید در فصل رشد بعدی می باشد. برگ ها دارای بریدگی های پنجه ای شکل و در قاعده دارای دمبرگ های بلند و بدون غلاف است. گل آذین با گل های زرد رنگ به صورت چترهای انتهایی کاملا بارور و چترهای جانبی گل های نر و نابارور به صورت 2 تا 8 شعاعی می باشد. بذر گیاه درشت و صفحه ای شکل به رنگ قهوه ای مایل به به زرد می باشد. در سطح آن سه رگ برجسته دیده می شود. بخش هوایی حجمي معادل يك مترمربع از سطح خاك را ميپوشاند. در تيرماه گياه به بذر مينشيند و بعد از تشكيل بذر سيكل فنولوژيكي آن به اتمام مي رسد و در تابستان و اوائل پاييز به خواب ميرود و بعد از آن مجدداً شروع به رويش مينمايد. کلوس به طور كلي در مناطق با حداقل ارتفاع 2500 متر از سطح دريا كه سالانه به طور متوسط بيش از 450 ميليمتر بارندگي داشته و حداقل 60 درصد ريزشهاي جوي آن به صورت برف ميبارد، به خوبي رشد ميكند. دوره يخبندان در رويشگاههاي کلوس حداقل 130 روز در سال ميباشد و حداكثر دماي هوا در طول فصل رشد رويشي گياه به ندرت از 20 درجه سانتيگراد تجاوز ميكند. در قسمتهايي از منطقه زاگرس مركزي كه ارتفاع كمتري از سطح دريا دارند، رويش اين گياه محدود به جهتهاي شمالي دامنهها و ارتفاعات ميشودكه هم برفگيرتر بوده و هم از درجه حرارت پايينتري برخوردار هستند. رويشگاههاي طبيعي کلوس بر روي خاكهاي كمعمق تا بسيار عميق با بافت متوسط تا سنگين كه ظرفيت نگهداري آب بالايي داشته و فاقد شوري و قليائيت ميباشند، ديده ميشود. در حال حاضر رويشگاههاي طبيعي کلوس به قطعات كوچكي در استانهاي اصفهان، چهارمحال و بختياري، كهكيلويه و بويراحمد، فارس و لرستان محدود ميشود.
نظرات شما عزیزان: